VISIE
New Security Magazine 145 – februari 2018
De impact van CCTV op de samenleving blijft stijgen. Mini-helikopters en drones uitgerust met hoge-resolutiecamera’s zijn (bijna) gemeengoed, net als de vele car- en bodycams die alles binnen hun blikveld registreren – verontrustend zijn vooral de haarscherpe videobeelden van spionagesatellieten die nu en dan de media halen. En ook Jan Modaal, gewapend met zijn smartphone, laat zich niet onbesuisd en deelt naar hartenlust zijn videobeelden op de sociale media, als goede burger om een agressie of een misdaad aan de kaak te stellen, om hierbij nogal eens de privacyreglementering met de voeten te treden.
In de 18de eeuw introduceerde filosoof Bentham zijn Panopticon (Grieks voor ‘alziend) in een imaginaire, koepelvormige gevangenis. Het panoptisch concept liet toe dat één bewaker vanuit een toren alle cellen kon observeren zonder dat de gevangenen hem konden zien. Elke gevangene leefde dus in het idee dat hij continu werd bekeken waardoor hij onvermijdelijk zijn gedrag zou aanpassen. En zo is de intrede van camerabewaking op openbare plaatsen een hedendaagse vorm van ‘panopticonisatie’. Dat betekent dat mensen voor het oog van de camera normconformerend gedrag zullen vertonen, maar dat er uit het zicht van de camera nog ruimte is voor privacy.
Ongezien uit de elektronische blik van een camera blijven is in België zo stilaan een illusie aan het worden, tenzij met vermomming wat algauw opvalt. Volgens de cijfers van de Privacycommissie zullen er eind 2017 ongeveer 50.000 sites uitgerust zijn met camerabewaking – ruw geschat is dit zo’n 2 miljoen (officiële) camera’s, zijnde een vervijfvoudiging sinds 2012. Toch is er volgens experts geen sprake van wildgroei, want de camera’s helpen effectief om misdaden te voorkomen en ze zelfs op te lossen.
Ook bij bedrijven en in de privé groeit het aantal camera’s gestaag. Door zeg maar op elke hoek een camera te plaatsen, wordt aangenomen dat de werkplek en de bedrijfsassets veiliger zijn gesteld. En deze denkpiste is alvast van toepassing voor impulsieve daders, maar niet voor professionele daders. Profs omzeilen de camerabewaking, of ze slaan enkel toe als de buit groot is en de pakkans klein. Maar ook de kans op een berekende misdaad kan drastisch worden verkleind en dit door een weldoordacht cameraconcept.
De vuistregel bij het uitwerken van een CCTV-opstelling bestaat erin om het hoofddoel van elke camera te bepalen: (1) een goed overzicht geven; (2) iemand of iets herkennen; (3) de persoon of het object identificeren. Identificatie dient bij voorkeur ontegensprekelijk te zijn, als een (kleuren)robotfoto of een nummerplaat. Destijds, in het analoge tijdperk, stond of viel de functionaliteit van een CCD-camera met de juiste bepaling van het doel want bij het inzoomen van herkenningsbeelden naar identificatie kreeg men vrij snel een onscherp videobeeld te zien.
Op vandaag lijkt het gegeven van de drie hoofddoelen – identificatie/herkenning/identificatie – zich steeds minder te stellen naarmate megapixelcamera’s het videolandschap beheersen. Toch blijft de drietrapsvuistregel van groot belang. Wars van het cameratype is vooral de juiste cameraopstelling van belang: een arendsblik vanuit de hoogte zal bij het inzoomen de identificatie niet altijd garanderen, net zoals een megapixelcamera die filmt vanuit het kikvorsperspectief zijn beperkingen zal hebben.
Nemen we de retailmarkt als voorbeeld. In de supermarkt superviseren camera’s boven, langs en tussen elk winkelrek onze gaan en wandel. Mits een weldoordachte mix van intelligente en herkenningscamera’s zouden er in de winkelruimte wel eens minder camera’s volstaan om een gelijk of zelfs beter effect te bekomen. Prioritair zijn de in- en de uitgangen: de opstelling van een duidelijk zichtbare camera gecombineerd met een discrete camera (vanuit een andere kijkhoek) is hierbij raadzaam. Het doel van beide camera’s is identificatie, waarbij de discrete camera tóch een glimp kan opvangen van zij die het hoofd wegdraaien of een petje met klep dragen. En één glimp voor een megapixelcamera à ratio van 12,5 beelden per seconde is meestal voldoende.
Eens een persoon met minder goede bedoelingen is geïdentificeerd aan de ingang, is het aan de slimme camerasoftware om zijn verdachte gedrag verder op te volgen. De persoon wordt overal herkend door het systeem terwijl zijn winkelgedrag continu wordt geanalyseerd, zoals eerst achterdochtig naar links en rechts te kijken om vervolgens op de parfumstand af te stappen… en ‘ongezien’ producten weg te moffelen in zijn jaszak, geprepareerd met lood- of aluminiumfolie om de detectiepoortjes te omzeilen. Dankzij dergelijke set-up kan het securitypersoneel de dief na de kassa – dus ná het afrekenen – op heterdaad betrappen.
Een CCTV-opstelling waarbij de camera’s elkaar overlappen, dus deels beschermen tegen mogelijke sabotage, geniet de voorkeur. Nieuwe technologie maakt het immers mogelijk om objecten automatisch te volgen zonder extra handelingen te doen, zogeheten slimme camerasystemen met ‘hand-over’-functionaliteit. Voorbeelden hiervan zijn verkeerscamera’s die in de stadskern een roekeloze auto volautomatisch kunnen volgen, om deze bij het verlaten van het centrum te identificeren aan de hand van ANPR-camera’s. Steden en gemeenten doen ook meer en meer beroep op dit soort camera’s om inbrekersbendes af te schrikken of om ze na de feiten te klissen.
Terug naar de werkvloer… Door tijdens de installatie de kabeltrajecten te inventariseren kan achteraf het CCTV-concept in functie van de noodzaak dynamisch worden bijgesteld. Door op de kritische plaatsen, die in een winkel of in een bedrijf nogal eens kunnen wisselen van locatie, kan het inzetten van extra IP-camera’s – meestal plug & play – meer efficiëntie bieden. Eventuele verkenners zijn er dan ook aan voor de moeite want het cameraschema in hun hoofd zal tijdens de inbraak niet langer met de nieuwe opstelling overeenstemmen.
Onderschatten van de tegenstander is niet aan de orde, ook al staan er on-site honderd camera’s. Een camera kan enkel filmen en de misdadiger(s) geen halt toeroepen. Vandaar het blijvende belang van bouwkundige maatregelen om voorafgaandelijk veilige zones te creëren, in sommige gevallen zelfs afgeschermd met bulletproof beglazing. Maar compartimentering is praktisch niet altijd te realiseren, of de budgetten hiertoe zijn ontoereikend. Interventies van bewakingsagenten of van de ordediensten blijven dan ook van cruciaal belang bij de opmaak van een securityplan. En mysteries na de implementatie van het securityplan zijn alvast geen overbodige luxe.
Door Philip Le Bon
